Manifest — edycja 2020
My, niżej podpisani, jesteśmy projektantami i projektantkami wychowanymi w świecie, w którym, aby utrzymać sprawność maszyny jaką jest kapitalizm, zysk przedkłada się nad dobro ludzi i naszej planety. Nasz czas i energia coraz częściej wykorzystywane są do napędzania popytu, wyzyskiwania populacji, wydobywania zasobów, zapełniania wysypisk śmieci, zanieczyszczania powietrza, promowania kolonizacji oraz do napędzania szóstego masowego wymierania na naszej planecie. Pomogliśmy niektórym gatunkom prowadzić wygodne, szczęśliwe życie pozwalając jednocześnie na krzywdę innych. Bywa, że nasze projekty służą wykluczeniu, eliminacji i dyskryminacji.
Wiele osób nauczających projektowania i profesjonalnie się nim zajmujących utrwala tę ideologię. Rynek wynagradza taki sposób działania, a fala imitacji i "lajków" umacnia go. Zachęceni do tworzenia w tym kierunku, projektanci i projektantki wykorzystują swoje umiejętności i wyobraźnię by sprzedawać szybką modę, szybkie samochody i szybkie jedzenie, jednorazowe kubki, folię bąbelkową i niekończące się ilości plastiku jednorazowego użytku, fidget spinnery, obiady z mikrofali i trymery do nosa. Promujemy niezdrowe wyobrażenia o ciele i diety, produkty oraz aplikacje propagujące społeczną izolację i depresję, konsumpcję niezrównoważonych systemów żywności, sprzedajemy prochy, TikToki i ciągnące się w nieskończoność feedy, a wraz z tym nieustającą potrzebę konsumowania. To prawda, że praca komercyjna zawsze umożliwiała zapłacenie rachunków. Jednak wiele projektantów i projektantek pozwoliło, żeby stała się ona się w dużej mierze esencją designu. To z kolei spowodowało, że w właśnie ten sposób świat postrzega design.
Wielu z nas jest coraz bardziej zaniepokojonych taką wizją designu. Z tego powodu apelujemy o zmianę na wielką skalę w tym, co i jak projektują projektanci i projektantki. Zmiany klimatyczne są silnie powiązane z dominacją na tle klasowym, rasowym i płciowym. Nie możemy już dłużej żądać jedynie zrównoważonego rozwoju - musimy stworzyć nowe systemy, które cofną i naprawią wyrządzone krzywdy.
Co musimy zrobić
Musimy zakwestionować i przyjrzeć się dokładnie historiom, procesom oraz etyce designu, a także rozwijać nowe kreatywne umiejętności, zasoby, współpracę i języki projektowania.
Musimy wspierać wspólnotowe wysiłki mające na celu budowanie sprawiedliwości, naprawę krzywd, koegzystencję i wzajemny szacunek.
Musimy zrozumieć, że nie znajdujemy się poza przyrodą, lecz jesteśmy częścią skomplikowanego systemu i nasze działania muszą odzwierciedlać tę świadomość.
Musimy zmienić priorytety naszego zawodu na rzecz działań, które są bardziej inkluzywne, empatyczne i zaangażowane. Potrzebna jest zmiana myślenia, która wykracza poza zrównoważony rozwój i zmierza w kierunku odbudowy, poszukiwań i współtworzenia niewyzyskujących i niezawłaszczających relacji z innymi ludźmi i ze środowiskiem naturalnym.
Musimy się zobowiązać do tego, aby ponownie powiązać design, produkcję, dystrybucję i użytkowanie naszych projektów z Ziemią i jej wszystkimi mieszkańcami.
Musimy ukierunkować nasze umiejętności służące dobru ludzkości w stronę bardziej ekologicznej cywilizacji.
Uważamy, że wszystkie te zasady powinny być włączone do multidyscyplinarnej pedagogiki projektowania.
Nie opowiadamy się za ograniczeniem projektowania do jednego punktu ciężkości: jest to niewykonalne. Nie chcemy również pozbawiać życia frajdy. Proponujemy natomiast odwrócenie priorytetów na rzecz bardziej użytecznych, twórczych i sprawiedliwych form projektowania.
W 1964 r. 22 osób zajmujących się komunikacją wizualną, młodszych i starszych, po raz pierwszy podpisało apel o pożyteczne wykorzystywanie naszych umiejętności. W 2000 r. 33 projektantów i projektantek podpisało poprawioną wersję pierwotnego apelu, a w 2014 r. - w 50. rocznicę manifestu - ponad 1600 projektantów i projektantek na całym świecie ponownie zobowiązało się do zaangażowania w manifest "Najpierw rzeczy pierwsze”. Wraz z postępującą destrukcją podstawowych systemów życia na naszej planecie przesłanie to stało się jeszcze bardziej naglące. W 50. rocznicę Dnia Ziemi odnawiamy poprzednie manifesty z większym poczuciem pilności mając przed oczami skumulowane skutki kryzysu klimatycznego. Musimy natychmiast podjąć działania na rzecz klimatu.